برنامه فضایی چین در سال ۲۰۲۳ چگونه خواهد بود؟
اسمارت کاور: چین مقرر است در سال 2023 ماژول های جدیدی را به مقصد ایستگاه فضایی خود موسوم به تیانگونگ پرتاب کند. از طرفی نیز در نظر دارد با اروپا در ماموریت های علمی همکاری کند.
به گزارش اسمارت کاور به نقل از ایسنا، گرچه چین از زمان شروع شیوع کووید-۱۹ تا چند ماه گذشته درگیر توقف شیوع گسترده بیماری و حل این مشکل در کشورش بود اما با سرعت گرفتن روند واکسیناسیون و دیگر پروتکل ها توانستند تا حدی خودرا بازیابی کنند و بار دیگر به مسیر رشد بازگردند. این کشور با سرعت بی سابقه ای درحال پیشرفت در عرصه فضایی است و سال قبل میلادی نیز پیشرفت های شایان توجهی در حوزه فضایی داشتند و توانستند پرتاب های گوناگون و موفقی داشته باشند اما برنامه فضایی کشور چین امسال میلادی چگونه خواهد بود؟ در ادامه ما به بررسی این مساله پرداختیم.
چین با پرتاب شماره ۶۳ و ۶۴ درست پیش از پایان سال ۲۰۲۲، موفق ترین سال پرواز فضایی خودرا به انتها رساند. چین در ۲۷ دسامبر و روزهای آخر سال ۲۰۲۲ یک ماهواره موسوم به "گائوفن -۱۱"(Gaofen-۱۱) را از مرکز پرتاب ماهواره شیچانگ سوار بر موشک لانگ مارچ ۴ بی به فضا پرتاب کرد.
پرتاب ماهواره های گائوفن از موفقیت های چین در عرصه فضایی در سال قبل شمرده می شود. پرتاب ماهواره های سنجش از دور توسط موشک های چینی نیز در برنامه سال ۲۰۲۲ دیده می شد، اما گسترش قابل توجه ایستگاه فضایی تیانگونگ از مهم ترین برنامه های چین بود.
ایستگاه فضایی تیانگونگ کانون اصلی برنامه فضایی چین در سال ۲۰۲۲ بود. در ژوئیه ۲۰۲۲، ماژول ونتیان با موفقیت به ایستگاه پرتاب شد و تنها ۱۳ ساعت بعد به آن متصل شد و تنها چند ماه بعد، در هالووین، ماژول منگتیان نیز پرتاب شد و مونتاژ فاز یک ایستگاه تیانگونگ به انتها رسید.
این ماژول آزمایشگاهی(منگتیان) حدود ۱۷.۹ متر طول، ۴.۲ متر قطر و بیش از ۲۳ تن وزن دارد. ۳۲ متر مکعب فضای داخلی دارد که فضانوردان می توانند از آن بهره گیرند. فضاپیما از چهار بخش تشکیل شده است - یک محفظه کار خدمه، یک بخش محموله، یک کابین هوابند و یک ماژول خدمات. در داخل آن ۱۳ کابینت علمی برای نگهداری تجهیزات علمی وجود دارد.
امسال همین طور شروع سکونت دائمی در آن ایستگاه بود، برای اینکه چین حالا از خدمه ثابت در فضا با ماموریت های منظم شنژو و ماموریت های تامین مجدد تیانژو پشتیبانی می کند. سال ۲۰۲۲ چین دو سفینه فضایی سرنشین دار(شنژو چهاردهم و شنژو پانزدهم) را به ترتیب در ۵ ژوئن و ۲۹ نوامبر به فضا پرتاب کرد. در ۳۰ نوامبر، شش فضانورد چینی از این دو ماموریت، لحظه ای تاریخی را هنگام ملاقات در داخل ایستگاه فضایی تیانگونگ این کشور رقم زدند. این نخستین بار بود که شش چینی بطور همزمان در یک ایستگاه فضایی بودند و نخستین گردهمایی دو خدمه چینی در مدار بود. سه فضانورد چینی در سفینه سرنشین دار شنژو چهاردهم بعد از انجام خیلی از کارها در طول ماموریت شش ماهه خود در ایستگاه فضایی، در ۴ دسامبر به سلامت به زمین بازگشتند. فضانوردان شنژو پانزدهم نیز مقرر است به مدت شش ماه در مدار بمانند تا عملیات مهمی را انجام دهند.
در سال ۲۰۲۲ نخستین پرواز موشک لانگ مارچ ۶ای(Long March ۶A) نخستین موشک هیبریدی چینی با سوخت جامد- مایع انجام شد. موشک های سوخت جامد بعد از پروازهای فضایی چین در طول سال قبل موضوعی پربحث بودند، برای اینکه Jielong-۳ نیز یک وسیله پرتاب مداری کوچک مبتنی بر سوخت جامد است که در دسامبر ۲۰۲۲ پرتاب شد.
پرتاب ZhuQue-۲ در اواخر دسامبر سال ۲۰۲۲ نیز پربحث بود برای اینکه این موشکی مبتنی بر سوخت متان بود نه سوخت جامد. در این برنامه شرکت چینی LandSpace کوشش کرد تا دو شرکت آمریکایی فعال در زمینه فضایی Relativity و SpaceX را شکست دهد و یک موشک مبتنی بر سوخت متان را به مدار برساند اما موفق نشد برای اینکه بعد از رخ دادن یک ناهنجاری در مرحله دوم موشک، پرتاب شکست خورد و بدین سبب به دست آوردن عنوان پرتاب نخستین موشک مبتنی بر متان در مدار هنوز ثبت نشده و ممکنست این اتفاق در سال ۲۰۲۳ رخ دهد.
از ۶۴ پرتاب چین، ۶۲ مورد موفقیت آمیز بود و تنها دو شکست در پرواز موشک Hyperbola-۱ و پرتاب موشک ZhuQue-۲ رخ داد. در ژوئیه ۲۰۱۹، شرکت آی اسپیس (iSpace) به اولین شرکت خصوصی چینی تبدیل شد که با بهره گیری از موشک سوخت جامد چهار مرحله ای هایپربولا۱(Hyperbola ۱)، پرتابی را به مدار زمین انجام داد. از آن زمان به بعد، برخی کارها به خوبی پیش نرفته اند و دو شکست در سال ۲۰۲۱ با سومین شکست متوالی در پرتاب ۲۰۲۲ همراه شد.
چهارمین موشک هایپربولا۱ در ۱۳ مه از مرکز پرتاب ماهواره جیوکوان(JSLC) در صحرای گبی پرتاب شد. طبق یک فیلم، همه چیز در اوایل پرتاب به نظر خوب می رسید اما بجای تایید پرتاب، سکوت همه جا را فراگرفت. این شرکت مستقر در پکن، مفقود شدن موشک و محموله های آنرا مورد تایید قرار داد و در ماه اکتبر فاش کرد که این شکست، ناشی از مشکل در سیستم کنترل وضعیت است.
از سال ۲۰۱۴ که چین بخش فضایی خودرا به روی سرمایه های خصوصی باز کرد، برخی از شرکت های تجاری چینی ایجاد شدند. این شرکتها تا حالا موشک های سوخت جامد ساده تر و نسبتا کوچکی را پرتاب کرده اند.
در ۱۴ دسامبر وقتی که شرکت لنداسکیپ(Landspace) موشک سوخت مایع ژوک۲(Zhuque۲) خودرا به فضا پرتاب کرد، روند این ماجرا تغییر یافت. این پرتاب، اولین تلاش مداری برای پرتاب موشکی با سوخت متان در جهان بود که می توانست شرکت هایی مانند(SpaceX)، (Blue Origin) و(United Launch Alliance) را شکست دهد.
با این وجود، ژوک۲ نتوانست به مدار نزدیک شود. اولین مرحله موشک عملکرد خوبی داشت، اما مشکلی که بر مرحله دوم تاثیر گذاشت، موجب شد که ۱۴ ماهواره همراه موشک نتوانند به سرعت مداری دست یابند و در اقیانوس سقوط کردند.
با نگاهی به آینده، سال ۲۰۲۳ مطمئناً سال شلوغ دیگری در پروازهای فضایی چین خواهد بود. با اضافه شدن احتمالی یک تلسکوپ فضایی به ایستگاه، دو ماموریت ارسال خدمه دیگر برای ایستگاه و چندین پرتاب موشک دیگر، سال ۲۰۲۳ مطمئنا سال شلوغی در صنعت فضای چین خواهد بود.
امسال میلادی موشک های دیگر نیز می توانند وارد بازی شوند. سرعت پرتاب بالا و راکت های خانواده لانگ مارچ مانند لانگ مارچ ۱۱، همین طور می تواند بار راکت های هایپرگولیک را کم کند.
تلسکوپ فضایی نقشه برداری چینی یا CSST که Xuntian نیز نامیده می شود، مقرر است در دسامبر ۲۰۲۳ سوار بر موشک لانگ مارچ ۵ پرتاب شود. این رصدخانه در زبان چینی ماندارین به مفهوم "کاوش آسمان ها"(survey to heavens) است. این تلسکوپ از ابزارهای نوری جهت بررسی آسمان و ساختن یک نقشه کیهانی جدید از جهان استفاده خواهدنمود.
میدان دید تلسکوپ فضایی "Xuntian" چین ۳۵۰ برابر از هابل گسترده تر است. این تلسکوپ با طولی به اندازه ی یک ساختمان سه طبقه، یک دیافراگم ۶.۵ فوتی(۲ متری) دارد. بگفته معاون مدیر رصدخانه ملی نجوم چین(NAOC)، این تلسکوپ کمی کم قطرتر از تلسکوپ فضایی هابل است اما میدان دید گسترده ی آن این مساله را جبران می کند.
تلسکوپ چین دارای طراحی غیر آستیگمات(anastigmat) سه آینه ای است که می تواند تصاویری باکیفیت بالا در میدان دید بزرگ خود ثبت کند. این تلسکوپ همین طور قادر به مدیریت سطوح بالاتری از دقت در اندازه گیری نورسنجی، موقعیت و شکل است.
اما آیا این تلسکوپ می تواند با تازه ترین رصدخانه فضایی ناسا یعنی تلسکوپ فضایی "جیمز وب" رقابت کند؟
"وب" و تلسکوپ چین اساساً ابزارهای متفاوتی هستند. با این وجود، وضوح دید "وب" حدودا مشابه هابل است، که می تواند دستکم در وضوح آنرا از تلسکوپ چین عقب بیاندازد. اما به سبب وجود ابرهای متراکم از غبار، گاز و سایر مواد در جهان های بسیار دور، فاصله ای که هابل و سایر تلسکوپ های نوری می توانند رصد کنند، محدود است برای اینکه نور در طیف مرئی توسط کیهان مسدود می شود.
بنا بر این است که "جیمز وب" برای رصد اختصاصی اجرام در نور مادون قرمز طراحی شده است. این نور می تواند از بیشتر بخش های جهان بدون از دست دادن اطلاعات قابل توجه عبور کند. لازم به ذکر است که تلسکوپ "وب" نور فرابنفش را نیز تشخیص می دهد. تلسکوپ فضایی چین از چهار ابزار خود برای رصد اجرام مختلف در کهکشان راه شیری، مانند نواحی ستاره زایی، دنباله دارها و سیارک ها، تکامل سیاه چاله ها و کهکشان های کلان جرم و حتی تشکیل ستاره ها استفاده خواهدنمود. اما این اجرام باید به نسبت نزدیک تر باشند تا تلسکوپ چین آنها را ببیند.
از طرف دیگر، تلسکوپ فضایی "جیمز وب" می تواند به رصد سالهای اولیه تشکیل جهان بعد از مه بانگ و شروع شکل گیری کهکشان ها و ستاره ها در کیهان بپردازد. باید اظهار داشت که "وب" و تلسکوپ چین انواع مختلفی از ابزارهای علمی بسیار پیچیده هستند بدین سبب صحیح نیست که دو تلسکوپ بزرگ فضایی که در حوزه ی تحقیق و مطالعه در مورد بخش های یکسانی از کیهان فعالیت می نمایند، به رقابت با یکدیگر بپردازند در صورتیکه چیزهای زیادی برای رصد در کیهان وجود دارد.
اهداف تحقیقاتی تلسکوپ چینی عبارتند از جستجوی ماده تاریک، تحقیق درمورد هسته کهکشان ها و کشف و تحقیق درمورد سیارک های نزدیک به زمین. خاصیت منحصر به فرد تلسکوپ Xuntian نزدیکی آن به ایستگاه فضایی تیانگونگ است. این امکان اتصال دوره ای تلسکوپ را برای کار و نگهداری فراهم می آورد. دسترسی سهل تر احتمال تکمیل مدت ماموریت برنامه ریزی شده توسط تلسکوپ را بیشتر می کند.
مانیتور اجسام متغیر فضایی(SVOM) نیز یک سرمایه گذاری مشترک بین اداره ملی فضایی چین(CNSA) و آژانس فضایی فرانسه(CNES) است. این ابزار یک تلسکوپ پرتو ایکس است که مقرر است در اواسط سال ۲۰۲۳ سوار بر موشک لانگ مارچ ۲ سی پرتاب شود و می خواهد انفجار پرتو گاما ساطع شده از انفجار ستارگان پرجرم را مطالعه کند.
این محموله ۹۵۰ کیلوگرمی می خواهد امکان تشخیص و موقعیت یابی انواع انفجارهای پرتو گاما و تحلیل و بررسی و خصوصیات دقیق این انفجارها را برای تحقیقات آینده فراهم آورد. این یک عملیات برنامه ریزی شده سه ساله است که توسط ایستگاه های تحقیقاتی زمینی پشتیبانی می شود و داده های زیادی را در طول انفجارهای گاما ارائه می دهد.
همکاری بالقوه دیگر در سال ۲۰۲۳، کاوشگر اینشتین (Einstein Probe) است که احیانا مقرر است در اواخر سال ۲۰۲۳ از چین پرتاب شود. این ابزار نیز یک تلسکوپ فضایی است که می خواهد اشعه های پرتو ایکس و الکترومغناطیس و رویدادهای اختلال جزر و مدی را در نزدیکی سیاهچاله ها ببیند.
بعد از این پرتاب ها نوبت به موشک قدرتمند لانگ مارچ ۹ چین می رسد. این موشک تک هسته ای با ارتفاع ۱۱۰ متر برای پرتاب حداکثر ۱۵۰ تن محموله به سمت مدار پایینی زمین برنامه ریزی شده است که این امر آنرا به وسیله پرتابی شبیه استارشیپ تبدیل می کند و هم اکنون پرتاب آن برای سال ۲۰۳۰ یا پس از آن برنامه ریزی شده است.
لانگ مارچ ۹ بعد از تکمیل، احتمالاً به یکی از بزرگترین و قدرتمندترین پرتابگرهای جهان تبدیل خواهد شد. این موشک فوق سنگین حالا در آکادمی فناوری سیستم های پرتاب چین"(CALT) در پکن در دست تحقیق و توسعه است و انتظار می رود حدود سال ۲۰۳۰ عملیاتی شود. بگفته طراحان آکادمی پکن، قطر مرحله اصلی آن حدود ۱۰ متر خواهد بود.
این فضاپیما به قدری قدرتمند خواهد بود که قادر خواهد بود فضاپیماهایی با وزن ترکیبی ۱۴۰ تن را به مدار پایینی زمین منتقل کند و همین طور می تواند سفینه های فضایی تا وزن ۵۰ تن را برای سفرهای قمری به ماه بفرستد. زمانی که لانگ مارچ ۹ وارد عملیات شود، ظرفیت حمل آن بیش از پنج برابر لانگ مارچ ۵ خواهد بود که هم اکنون قدرتمندترین موشک چینی است. لانگ مارچ ۹ برای تحقق برنامه های جاه طلبانه این کشور برای فرود فضانوردانش روی ماه و ارسال فضاپیمای رباتیک بزرگ به اعماق فضا بسیار مهم خواهد بود.
منبع: اسمارت كاور
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب