برندگان و بازندگان تغییرات جوی چه کسانی هستند؟
اسمارت کاور: همزمان که تغییرات آب و هوایی جهان ما را متحول می کند تاثیرات آن بطور نابرابر احساس می شود، بطوریکه تعدادی از حیوانات برای بقا تلاش می کنند و برخی دیگر راه هایی برای غلبه بر چالش های ناشی از آن پیدا می کنند اما چه حیواناتی می توانند از این بحران جهانی جان سالم به در ببرند؟
به گزارش اسمارت کاور به نقل از ایسنا و به نقل از لایوساینس، جووانی استرونا(Giovanni Strona)، بوم شناس و استادیار سابق دانشگاه هلسینکی(Helsinki) که حالا محقق کمیسیون اروپا است، می گوید: این پدیده تحت عنوان «برندگان و بازندگان تغییرات آب و هوایی» توصیف می شود. استرونا در سال ۲۰۲۲ مطالعه ای انجام داد که در مجله «Science Advances» انتشار یافته است. این مطالعه نشان داد که در یک سناریو با انتشار کربن متوسط، حدودا ۲۰ درصد از تنوع زیستی مهره داران سراسر جهان تا پایان قرن از دست خواهد رفت. در بدترین سناریو نیز این تلفات حدودا به ۳۰ درصد می رسد.
بنابراین کدام حیوانات برنده خواهند شد و در وضعیت افزایش دما، خشکسالی و از دست دادن زیستگاه چگونه زندگی خواهند کرد؟
همه چیز به هم متصل است
هیچ شکی نیست که تنوع زیستی زمین در اثر تغییرات آب و هوایی و تخریب زیستگاه مورد تهدید قرار دارد. در سال ۲۰۲۲، صندوق جهانی حیات وحش(WWF) گزارش سیاره زنده را منتشر نمود که کاهش ۶۹ درصدی فراوانی نسبی گونه های تحت نظارت را از سال ۱۹۷۰ نشان می داد. هم اکنون، یک میلیون گونه در سراسر سیاره ما با خطر انقراض مواجهند. شواهد فزاینده ای وجود دارد که نشان داده است زمین درحال تجربه ششمین انقراض جمعی خود است.
تغییرات اقلیمی تحت روش های پیچیده ای که به هم مرتبط هستند به افزایش ریسک انقراض کمک می نماید. تعدادی از این روش ها هنوز ناشناخته باقی مانده اند. این تغییرات بطور مستقیم با ایجاد پدیده های آب و هوایی شدید، مانند طوفان و با افزایش دما یا کاهش بارندگی فراتر از آستانه ی تحمل یک گونه برای زنده ماندن و همین طور با کوچک شدن زیستگاه های کلیدی که حیوانات به آنها وابسته هستند بر جمعیت گونه ها تاثیر می گذارند.
همانطور که تحقیقات استرونا نشان داده است تغییرات آب و هوایی همین طور می تواند اثرات غیرمستقیمی داشته باشد. او و تیمش چندین مدل از زمین ساختند که شامل بیش از ۱۵ هزار شبکه غذایی برای نشان دادن ارتباط هزاران گونه مهره دار زمینی است. سپس سناریوهای مختلف تغییر اقلیم و کاربری زمین را در این زیست بوم ها شبیه سازی کردند.
شبیه سازی های آنها نشان داد زمانی که تغییرات آب و هوایی بطور مستقیم موجب از بین رفتن یک گونه می شود، چندین گونه دیگر نیز که برای غذا، گرده افشانی یا سایر خدمات اکوسیستمی به آن گونه وابسته بوده اند، از بین می روند. این پژوهش پیش بینی می کند که این اثر دومینو وار که با عنوان «انقراض همزمان» شناخته می شود، موجب کاهش تنوع گونه های مهره داران در زمین در پی تغییرات آب و هوایی پیش بینی شده خواهد شد. بگفته استرونا، از آنجا که این مطالعه تاثیر تغییر آب و هوا بر جوامع حشرات یا گیاهان را مدل سازی نکرده است، این یافته ها احیانا خوش بینانه هستند.
پیچیدگی روابط عظیم میان حیوانات در اکوسیستم های طبیعی به همراه عدم اطمینان در مورد چگونگی تغییرات شدید آب و هوا بررسی این نوع داده ها و تعیین دقیق این که کدام حیوانات با گرم شدن جهان بهتر از سایرین عمل خواهند کرد را دشوار می کند. با این وجود، تحقیقات استرونا یک روند کلی را نشان داد. او توضیح می دهد: ما دریافتیم که گونه های بزرگ تر و گونه هایی که در سطوح تغذیه ای بالاتر در زنجیره غذایی قرار دارند تحت تاثیرات نامطلوب بیشتری قرار خواهند گرفت.
بنابراین حیواناتی که موقعیت های پایین تری در زنجیره غذایی دارند، مانند حشرات یا جوندگان، ممکنست در دنیای گرم تر زندگی بهتری داشته باشند.
حیوانات سازگار
گونه های بزرگ تر تولید مثل کندتری دارند و این سرنخ دیگری است که پژوهشگران آنرا به لطمه پذیری در مقابل تغییرات آب و هوایی مرتبط دانسته اند.
مطالعه جدید دیگری که در مجله «Global Change Biology» انتشار یافته است، به بررسی ۴۶۱ گونه جانوری در شش قاره پرداخت و اثرات مخرب استفاده از خشکی های زمین و تغییرات دما را بر جمعیت آنها تحلیل کرد. گونزالو آلبالادجو روبلز(Gonzalo Albaladejo Robles)، نویسنده ارشد این مطالعه، زیست شناس حفظ منابع طبیعی در کالج دانشگاهی لندن می گوید: آنچه در مطالعه خود دریافتیم این است که گونه هایی که واقعا سریع تولید مثل می کنند، در بهره برداری از زیستگاه های جدید عملکرد خوبی دارند. آنها انرژی را دریافت و تولید مثل می کنند.
تولید مثل سریع تر ممکنست برای گونه هایی که در وضعیت آب و هوایی متغیر زندگی می کنند، مفید باشد برای اینکه آنها با تغییر زیستگاه سازگارتر هستند. آلبالادجو روبلز توضیح داد که چرخه های تولید مثل سریع به اینگونه ها فرصتی برای زنده ماندن می دهد. در همین حال، حیواناتی که تولید مثل کندتری داشتند روندی معکوس را در این مطالعه نشان دادند و جمعیت آنها با تغییر دما و زیستگاه کم شد.
سایز موجودات نیز یکی عواملی است که می تواند ضد گونه ها عمل کند. آلبالادجو روبلز گفت، برای مثال، حیوانات بزرگتر ممکنست بیشتر تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار بگیرند برای اینکه آنها به طور معمول به بخش های بزرگ تری از زیستگاه و همین طور غذای بیشتری نیاز دارند که به آسانی توسط تغییرات آب و هوایی تحت خطر قرار می گیرد.
آلبالادجو روبلز می گوید: اگر شما یک فیل باشید، به احتمال زیاد نسبت به سایر گونه های کوچک تر که به منابع کمتری نیاز دارند، نسبت به خشکسالی های شدید و همین طور جنگل زدایی حساس تر خواهید بود. بطور کلی، احتمال بیشتری وجود دارد که گونه های کوچک در نتیجه ی تغییرات ناشی از فعالیتهای انسان، مانند تغییرات آب و هوا و تغییر کاربری زمین، جان سالم به در ببرند.
گونه هایی که رژیم غذایی خاص دارند مانند پانداها و کوالاها نیز ممکنست تحت تاثیر تغییرات محیطی در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند. در مقابل، رژیم غذایی گسترده موجودات همه چیزخوار، مانند کلاغ ها و راکون ها، طیف وسیعی از غذاها را در اختیار آنها قرار می دهد تا در صورت ناپدید شدن یک منبع غذایی، از منابع دیگر استفاده نمایند.
توانایی مهاجرت و سازگاری با زیستگاه های مختلف نیز می تواند حیوانات را در مقابل آینده نامعلوم بیمه کند. به عنوان مثال، خیلی از موجوداتی که فقط در عرض های جغرافیایی یخ زده یا صخره های مرجانی می توانند زنده بمانند، مواردی که در اثر گرم شدن مداوم کاهش می یابند، با خطرات بیشتری روبرو هستند. تحقیقات همین طور شواهدی را کشف کرده است که نشان داده است حیواناتی مانند طوطی، خفاش ها و حشره خوارها در طول نسل ها تغییر شکل می دهند و منقار، بال ها و دم های بزرگتری به دست می آورند که به آنها کمک می نماید در وضعیت آب و هوایی گرم بطور موثرتری خنک و سازگارتر شوند.
همه اینها نشان داده است که حیواناتی که در مقابل تغییرات زیستگاه و دما انعطاف پذیرتر هستند، به احتمال زیاد در جهان گرمتر رشد می کنند. برای به دست آوردن سرنخ هایی در مورد این که کدام گونه ها در آینده ممکنست جان سالم به در ببرند، کافی است نگاهی به گونه هایی بیاندازید که تولید مثل سریعی دارند و در نامناسب ترین زیستگاه های سیاره ما یعنی شهرها حضور دارند. این موجودات شامل سوسک ها، موش ها، کلاغ ها، کبوترها و تعدادی از شکارچیان، میمون ها و راکون ها می شوند.
البته چنین سناریویی با این فرض است که ما به سطوح فاجعه بار گرمایی که فراتر از تحمل اینگونه ها است، نرسیم.
اگر گرما فراتر از آن برود، جهانی را خواهیم دید که پر از موجودات سخت جانی همچون خرس های آبی است. این موجودات کوچک می توانند به حالت خواب زمستانی بروند که حدودا بطور کامل متابولیسم آنها را متوقف می کند و آنها را قادر می سازد تا سرمای شدید منفی ۱۹۶ درجه سانتیگراد و گرمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند.
با این وجود، بر طبق تعدادی از تحقیقات پیشین استرونا، بدن های به ظاهر غیرقابل تخریب آنها نیز محدودیت هایی دارد. این مطالعه که در ژورنال «Scientific Reports» انتشار یافته است، چگونگی عملکرد خرس های آبی در سرما و گرمای شدید را به تنهایی شبیه سازی می کند. این تحقیق نشان داد که خرس های آبی می توانند در مقابل دمای به شدت بالا و پایین جان سالم به در ببرند. اما زمانی که پژوهشگران ارتباط گونه های دیگر که بر اکوسیستم خرس های آبی تاثیر دارند در نظر گرفتند، متوجه شدند که خرس های آبی تحت دماهای به شدت بالا لطمه پذیر هستند و جوامع آنها کاسته می شود.
استرونا می گوید: خرس های آبی به خودی خود بسیار مقاوم هستند، اما برای زنده ماندن به گونه های دیگر نیاز دارند.
به جای این که به زنده ماندن برخی گونه ها هنگام تغییرات آب و هوایی امید داشته باشیم، باید از کل اکوسیستم ها محافظت نماییم. کارشناسان می گویند که این به مفهوم کاهش گرمایش هوا با کاهش مصرف سوخت های فسیلی، محدود کردن تخریب زیستگاه ها و کاهش تاثیر سایر فعالیتهای انسانی بر حیات وحش است.
این پیش بینی ها می توانند با ایجاد تمرکز بر حیوانات لطمه پذیری که به توجه فوری ما نیاز دارند کمک کننده باشند.
استرونا: تصور من این است که بازنده ها خیلی بیشتر از برندگان خواهند بود و در نهایت، ممکنست ما نیز جزو این بازندگان باشیمدر کنار تحقیقاتی مانند تحقیقات اخیر که زیستگاه های در معرض خطر را شناسایی می کنند می توانیم فعالانه از کل اکوسیستم هایی که گونه ها را به هم مرتبط نگه می دارند، محافظت نماییم.
استرونا می گوید: شاید «برندگانی» وجود داشته باشند. اما به نظر من آنچه مهم می باشد، توازن خالص است. تصور من این است که بازنده ها خیلی بیشتر از برندگان خواهند بود و در نهایت، ممکنست ما نیز جزو این بازندگان باشیم.
منبع: اسمارت كاور
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب